Τρίτη 8 Νοεμβρίου 2011

ΤΑ ΦΥΛΑ ΣΤΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ

ΚΕΙΜΕΝΑ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ
Α΄ ΛΥΚΕΙΟΥ ΠΕΛΑΣΓΙΑΣ
«ΤΑ ΦΥΛΑ ΣΤΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ»
ΚΕΙΜΕΝΟ: ΤΟΥ ΝΕΚΡΟΥ ΑΔΕΛΦΟΥ

ΕΡΓΑΣΙΑ

Να διακρίνετε και να περιγράψετε τους λογοτεχνικούς χαρακτήρες (Αρετή, μάνα, Κωνσταντής) κάνοντας τις αντίστοιχες παραπομπές στο κείμενο σε σχέση με τον κοινωνικό τους ρόλο ως άνδρας ή γυναίκα, τα στερεότυπα που τους περιβάλλουν, τις σχέσεις των φύλων. Να αιτιολογήσετε τα παραπάνω παραπέμποντας στο ιστορικό (9ος αιώνας μ.Χ.) και κοινωνικό πλαίσιο στο οποίο ανήκει το κείμενο.

Στο κείμενο παρουσιάζονται τρεις κεντρικοί ήρωες, μέσα από τους οποίους ενσαρκώνονται οι ρόλοι και οι σχέσεις των δύο φύλων. Αρχικά, ο Κωνσταντίνος φαίνεται πως είναι αρκετά ιδιοτελής ως χαρακτήρας, διότι στέλνει την αδερφή του στα ξένα ,για να έχει κάποιον δικό του να τον βοηθάει ,όταν βρίσκεται εκεί. Όσον αφορά τον κοινωνικό του ρόλο, καλείται να παίξει το ρόλο του αδερφού-προστάτη, στον οποίο δίνεται μεγαλύτερη βαρύτητα λόγω της έλλειψης πατέρα. Είναι αυτός που, μεταξύ των αδελφών του, έχει αναλάβει το ρόλο του αρχηγού της οικογένειας, μιας και προσπαθεί να υποδείξει στην Αρετή ποιον να παντρευτεί. Ο Κωνσταντίνος αποφασίζει για το μέλλον της αδελφής του, αλλά παράλληλα την προστατεύει και την φροντίζει, πράγμα που αποδεικνύεται, εν μέρει, από τη δέσμευσή του προς τη μάνα του να προσέχει την Αρετή και σε μια δύσκολη στιγμή να την φέρει πίσω. Ο ρόλος του είναι απόλυτα σύμφωνος με τα στερεότυπα της εποχής του, που θέλουν έναν άνδρα της οικογένειας, είτε αυτός είναι πατέρας είτε είναι γιος, να αναλαμβάνει το ρόλο της «κεφαλής του σπιτιού», να παίρνει αποφάσεις για όλα και να προσπαθεί να φροντίζει όλα τα υπόλοιπα μέλη της οικογένειας.
Η Αρετή είναι η μονάκριβη κόρη της οικογένειας, η οποία παντρεύτηκε σε μικρή ηλικία και έφυγε στα ξένα. Ο ρόλος που της έχει ανατεθεί από τον οικογενειακό και κοινωνικό της περίγυρο είναι αυτός του λιγομίλητου και μετρημένου κοριτσιού, που υπακούει τον άνδρα της οικογένειας και υποτάσσεται στο πρόσταγμά του χωρίς να αντιδρά. Το γεγονός αυτό τεκμηριώνεται από την υπακοή που επέδειξε στην απόφαση του αδελφού της. Επιπλέον, η Αρετή θα μπορούσε να χαρακτηριστεί αφελής και ευκολόπιστη, γιατί πιστεύει τις δικαιολογίες του αδελφού της και δεν καταλαβαίνει πως είναι νεκρός. Ταυτόχρονα, πρέπει να επισημανθεί ότι είναι ένα σεμνό και άβουλο πλάσμα επειδή, αν και είναι η άμεσα ενδιαφερόμενη, δεν φέρνει καμία αντίρρηση για το γάμο της. Λαμβάνοντας όμως υπόψη τα στερεότυπα που την περιβάλλουν, μπορούμε να δικαιολογήσουμε την συμπεριφορά της, αφού και η κοινωνία της εποχής της απαιτεί από τις γυναίκες να υποτάσσονται στον άνδρα.
Η μάνα της Αρετής παρουσιάζεται ως χαρακτήρας ιδιοτελής που κοιτάζει το συμφέρον της, πράγμα που απορρέει από την επιθυμία της να κρατήσει την Αρετή κοντά της για να την βοηθάει στα γεράματα. Η ίδια έχει αναλάβει δύο ρόλους, όπως και ο Κωνσταντίνος, αφού και αυτή καλείται να παίξει το ρόλο του πατέρα. Φροντίζει το σπίτι και τα παιδιά της και επιδιώκει να καθορίσει την τύχη της κόρης της. Παράλληλα φαίνεται αδύναμη ως χαρακτήρας διότι υποκύπτει στο θέλημα του γιου της και παντρεύει την Αρετή στα ξένα, αντί να υποστηρίξει την πρότασή της να μείνει η Αρετή κοντά της. Η συμπεριφορά της είναι σύμφωνη με το στερεότυπο της ηλικιωμένης γυναίκας που φροντίζει τα παιδιά της, προσπαθεί να επέμβει όσο μπορεί στις ζωές τους, αλλά πάνω από όλα βάζει τη γνώμη του άνδρα.
Οι σχέσεις των τριών ηρώων βασίζονται στα στερεότυπα των δύο φύλων. Πρωτίστως, σε όλο το κείμενο φαίνεται η σχέση «ισχυρού άνδρα-υποταγμένης γυναίκας», καθώς και στις δύο περιπτώσεις οι γυναίκες υποτάσσονται κατευθείαν στο θέλημα του άνδρα. Ακόμη παρουσιάζεται η σχέση φροντίδας-προστασίας μεταξύ των δύο φύλων, αφού ο άνδρας πάντα φροντίζει και προστατεύει το λεγόμενο «αδύναμο φύλο».
Όλες οι συμπεριφορές που παρουσιάζονται στο κείμενο δικαιολογούνται απόλυτα αν λάβουμε υπόψη το ιστορικό και κοινωνικό πλαίσιο στο οποίο ανήκει το κείμενο. Η ιστορία προφανώς εκτυλίσσεται στο χώρο της Μικράς Ασίας, τον 9ο αιώνα μ.Χ., μια εποχή που ο άνδρας είχε τον «πρώτο λόγο» σε όλα. Αν αναλογιστούμε τον κλειστό χαρακτήρα εκείνης της κοινωνίας, η οποία χαρακτηριζόταν από την ανισότητα των δύο φύλων, μπορούμε εύκολα να εξηγήσουμε το γεγονός ότι ο Κωνσταντίνος είναι αυτός που αποφασίζει για όλα και επιβάλλει τη γνώμη του, ενώ η Αρετή και η μάνα της δεν παίρνουν ουσιαστικά καμιά πρωτοβουλία και δεν φέρνουν καμία αντίρρηση στον Κωνσταντίνο.

ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΜΑΝΟΣ

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου